با واز لە مێژووی تێپەڕ بهینین کە وە چاوانی خۆمان نەماندیتیە و دەشزانین یەک پارچە لە درۆ و چەواشەکاریی و لەخشتەبردنە. . ئەگەر جاروبارەکیش لێرە و لەوێ کەسانەکی سەرڕاست و مرۆڤپەروەر هەبووبن مێژوویان وەکی خۆی تۆمار کردبی ئەوە دەگەڵ ئەوەی گەلەک کەم بوونە هاوکاتیش وە هۆی هێرشە جۆراوجۆرەکانی سیستەمی ستەمگەر و گەندەڵکار لە لایەک و مێژوونووسە دەربار و پەڕپووتەکان لە لایەکی دیکەوە سەرکوت و بێ کاریگەر کرانە لە نێو کۆمەڵ.
ئێستا ئەگەر تەماشایەکی تەنێ ئەو مێژووە بکەین کە خۆمان تێیدا ژیاینە. . دەبینین هەر دەمەک خەڵکی کوردستان لە هەر مژارەکدا لە یەکەک لە ئامارنجەکانی نێزیک بووبیتەوە - جا سەربەخۆیی نیشتیمانیی بووبی یان هەر دەستکەوتەکی کۆمەڵایەتیی - ئەوە دەمودەست لە لایەن یەکەک لەو سێ بەرەیەی کە دەیانبێژنێ (نەتەوەیی، چەپ، ئیسلامیی) ئاژاوە و ئاریشە لە بەرانبەری چێکرایە و سەرەنجام لەباربردرایە. . هێندەک جار دوو بەرەیان یان هەر سێ بەرەکەیان پێکەوە هاوڕا و هاوکاری یەک بوونە و لە ماوەیەکی فرە کەم ئارمانجەکەیان بەرەواژ کردیتەوە! زۆر جاریش هەر خودی یەک بەرە دابەشی دوو یان سێ بووە و لە ئەنجامی ناکۆکیی و هەڤڕکییە ناجۆر و ناڕەوایەکانیان هەر تشتەک سوودی میللەتی تێدا بووبی لە کەلەنی پەنجانیان بەربوویتەوە!
بەرەی نەتەوەیی و بەرەی چەپ دوو ناوی فرە دوورن لە نێوەرۆکەکانیان، ئەوەی یەکەمیان وە هۆی ئەوەی لە لایەکدا هێشتا هەر خێڵ تێیدا باڵادەستە و وە ڤایرۆسی دین ئاڵوودەیە لە لایەکی دیکەش بێجگە لەوەی جێبەجێکەرەکی ملکەچی سیاسەتە ملهوڕییەکانی دەسەڵاتە داگیرکەرەکانی کوردستان و وڵاتە پاشدامایەکانی ناوچەکەیە و وەکی کۆیلەیەکی فرە سووک و چرووکییش خۆی وە ملی ئایدیۆلۆژیای دژە مرۆییانەی لیبرالیزم شۆڕ کردیتەوە و لەبەر پێی سیستەمی سەرمایەداریی رۆژاوا چۆکی دادایە و سەرەنجام هێز و دەسەڵاتەکی پەیدا کردیە. . لە هەردوو بەرەکەی دیکە پتر گەمە وە چارەنووسی گەل دەکا.
ئەو بەرەیە وەسەر چەند پارتەک (گەورە گەورە لە رووی ژمارە و گچکە گچکە لە رووی ئابڕووی مرۆییانە) دابەش بووە، یەکەک لە نوکتە بێزەوەرە هەمیشەییەکەی نێو ئەو بەرەیە ئەوەیە کە ئەگەر (پارتی یەک) سەربەخۆیی کردە دروشمی خۆی ئەوە (پارتی دوو) لە دژی وی ئۆتۆنۆمی یان فیدرالیی دەکاتە دروشمی خۆی. . لێ ئەگەر (پارتی یەک) دروشمەکەی گۆڕی و کردییە ئۆتۆنۆمی یان فیدرالیی ئەوە (پارتی دوو) وە پێچەوانەوە و هەر وە هەمان نیازی دژایەتییکردن دروشمەکەی دەکاتە سەربەخۆیی. . هەڵبەتە ئەوە پێچەوانەکەشی هەر راستە - پارتی و پەکەکە وەکی نموونە - هەروا پارتەکانی دیکەش هەر هەمان رەفتاریان هەیە تەنانەت هێندەک جار یەکەک لە پارتەکان لە کاتی هەڤڕکیی توندی نێوان دوو پارت کتومت وەکی گێدرێژی نێو جۆگەکە لە هەردوو لایان دەخوا!
بەرەی چەپ هەردەم ئاوێتەیەک بووە لە نێوان هزری یەکسانییخوازیی و هەستی نەتەوەیی و نیشتمانیی، هەرچەندە لە رووی تیۆرییەوە لە هەردوو بەرەکەی دیکە زیرەکتر بووە و ئەگەر هۆشیاربوونەوەیەک لە نێو خەڵک جێی خۆی گرتبی یان ئامانجەک وەدەستهاتبی ئەوە جێپەنجەی وی وە پلەی یەکەم دیار و ئاشکرا بووە و بەرەی نەتەوەییش وە پلەی دووم و ئیسلامییەکانیش وە پلەی یەکەم دژ بوونە، لێ لەبەرئەوەی فرە لە نێوەرۆکەکەی خۆی دوور بووە و لە دەستپێکی دامەزران و گەشەکردنی لە لایەن دەستەبژێری ئەوانەی دەیانبێژنێ رۆشنبیران بەڕێوەچووە هووردە هووردە لە ئاسۆ و ئامانجەکانی چین و توێژی کرێکاریی و نەدارەکان و پرسەکانی ژنان و ماف و ئازادییەکانی گەل وە شێوەیەکی گشتیی دوور و دوورتر کەتیتەوە تا سەرەنجام لە دەستپێکی نۆهەتەکانی سەتەی رابردیی لە ژێر باندۆری داڕووخانی ئەو دەسەڵاتە ملهوڕەی کە لەسەر تەرمی سیستەمی یەکسانییخوازانەی شۆڕشی ئۆکتۆبەری سۆڤیەتیی چێ ببوو دووچاری ئەو پەرتبوون و پەڕپووتییە بوو کە تا ئێستاکەش هەر تێیدا دەژی!
بەرەی ئیسلامیی لە هەر بەرەیەکی دیکە لە نێوەرۆکی خۆی نێزیکترە یان دەکارین ببێژین کتومت وەکی نێوەرۆکەکەی خۆیەتی. . هەرچەندە وە هۆی ئەوەی زۆرینەی خەڵکی کوردستان وە ئیسلام ئاڵوودە بوونە زەمینەیەکی فرە لەبارتری هەبووە لە هەر بەرەیەکی دیکە و خۆشی لە هەمووان سیاسەتبازتر بووە. . لێ لەبەرئەوەی نێوەرۆکەکەی لەسەر بنچینەکانی (هزری نازانستیی، ئەفسانە و ئەندێشەبازیی، نێرسالاریی و پیاومەزنیی، مەژیی بەستن و پاشدامایی، جەور و ستەمکاریی) دامەزرایە هەردەم دژ وە مافە نەتەوەیی و نیشتمانیی و مرۆییەکان و رەوتە چەپگەرییەکانی خەڵکی کوردستان راوەستایە و بوویتە داردەستی دەسەڵاتە داگیرکەرەکانی کوردستان و خولیای رەگەزپەرستیی (عارەبگەرایی) و رێڕەوە تاریکپەرستییەکەی (برایە ئیسلامییەکان)ی میسریی و جیهانیی. . نەیتوانیە ببتە هێزەکی ئەوتۆ تا جلەوی دەسەڵات بگری کە بێ گومان لە ئایندەشدا هەر ناتوانی، ئیدی ئێستا لەو بارە نەخوازرایەیدا باشترین کاری ئەوەیە تا رادەیەک نەرمیی بنوێنی و ملکەچی بەرەی نەتەوەیی ببی تا بتوانی چەندەی دەلوێ بەرانگژی هەر ماف و ئازادییەکی میللەت وە تایبەتییش یەکسانیی نێوان ژنان و پیاوان و ویست و خواستە ژیاندۆستییەکان ببتەوە و لە بنەوەشدا وەکی مۆرانە لە جەستەی میللەت بدا و لەسەر بەرنامە تاریکپەرستییەکەی پتر لە ١٤٠٠ ساڵی لەمەوبەر چەتە و ئاخوندان لۆ (دەوڵەتی ئیسلامیی لە عێراق و شام) و دەستە و کۆمەڵە ژنکوژ و تیرۆریستەکانی دیکە پەروەردە بکا و هەر دەمەکیش توانایەک پەیدا بکا ئەوە لە داعش داعشتر ببی و دەوڵەتی ئیسلامیی خۆی لە کوردستان رابگەیەنی - هەر دوونێ پێرێ بوو لە نۆهەتەکانی سەدەی رابردیی وە چاوانی خۆمان دیتمان لە نێو بارودۆخی نائارامیی و بێ سەروبەریی ئەوان دەمی کوردستان بەو هێزە کەمەیەوە وە چ جۆر و شێوەیەک خەڵکی کوشتوبڕ دەکرد و ئاڵایە رەشەکەی وەسەر سەرلەبەری ژیاندا هەڵکێشابوو و زۆر پێش داعش دەوڵەتۆکەیەکی ئیسلامیی لە هەڵەبجە و خورماڵ راگەیاند - ئەگەر بەراوردەک لە نێوان گرتە تۆمارکرایەکانی رەفتارە ناڕەوایەکانی ئەو دەمی وی و گرتە تۆمارکرایەکانی رەفتارە ناڕەوایەکانی ئێستای داعش بکەین ئەوە جوایەزییەکی ئەوتۆ هەست پێ ناکەین!
هەڵبەتە بەرە و دەستەبەندیی دیکەش لە دەرێ و خولوخڕی ئەو سێ بەرەیەدا هەن. . لێ لەبەرئەوەی گچکە گچکەن و هێزەکی ئەوتۆیان نییە تا ئەوانیش بتوانن گەمە وە چارەنووسی میللەت بکەن. . سەرنجی خەڵک راناکێشن. . وە داخەوە هێشتا لە نێو میللەتی مەدا ئەگەر ئەو هێزە گەمەکەرەت نەبوو هەرچەندەی هێزی تیۆرییت - جا ئەرێنی بی یان نەرێنیی - زۆر و زیندیی بی ئەوە هەر لە رێزی نەبووانت دادەنێن!
کورتەی مەبەست لێرەدا ئەوەیە؛ ئیدی پێویستە دەستبەردای ئەو مێژووە تێپەڕە ببین کە خۆمان تێیدا نەبووین و هیچ گومانەکیشی تێدا نییە کە ساختەبێژە، با ئیدی تەنێ لەسەر ئەو مێژووە کاربکەین کە وە چاوانی خۆمان دیتیتمان و هیچ کەس و لایەنەک ناتوانن هەڵیبگێڕنەوە و وە شێوەیەکی دیکە دەرخواردمان بدەن و پێیەوە خەڵک لەخشتە ببەن، واتە پێویستە وە پشتبەستن بەو گوتەیەی کە دەبێژی ''نان ئەو نانە ئەوڕۆ لە خوانە'' بهزرین و رەفتار بکەین، وەکی ئەوەی دەشیبینین هەر میللەتەک بەو شێوەیە بزاوتی کردبی و شۆڕشی دژ وە فەرهەنگی رابردیی خۆی - پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان و دین و دەسەڵات و دابونەریت و تێکڕای مێژووەکەی - بەرپا کردبی ئەوە دەستکەوتی گەلەک نایاب و مەزنی وەدەستهینایە، دیارە ئەوەش پێش هەر تشتەک لەو رێیەوە ئەنجام دەدرێ کە پارت و پارتایەتیی لە خۆمان داببڕین تا بتوانین سەربەخۆ بین و ئازادانە بیربکەینەوە و نەهێلین چیدی تاکەکانی کۆمەڵ لە ژێر پاڵەپەستۆ و هەژموونی پارتایەتیی و مێژوو - یان درۆی وە باڕەباڕ -ی پارتەکان بەرببنە گیانی یەکدی و توانستەکانیان وەفیڕۆ بچن.
٤\١٢\٢٠١٤ - لەندەن
daraxunce@yahoo. com
ئه‌و بابه‌تانه‌ی له کوردستان نێت دا بڵاوده‌کرێنه‌وه، بیروبۆچوونی خاوه‌نه‌کانیانه، کوردستان نێت لێی به‌رپرسیار نییه.