كاتی گۆڕینی نوێنه‌ره به‌ساڵاچووه‌كانی به‌غداد هاتووه، عه‌ره‌بی ئه‌زانن به‌ڵام سیاسه‌ت نا؟
11 ساڵه بچوكترین توره‌بوون و پاشه‌كشه‌مان ده‌رنه‌بڕیوه بۆ عێراقی نوێ و ناوه‌ندگه‌رای به‌غداو هه‌میشه به به‌شه حیزبیه‌كان رازی بووین و زیانی به به‌شه نیشتیمانیه‌كانمان گه‌یاندووه، به‌رای چاودێران سیاسه‌تكردن ئه‌وه نیه به هه‌موو شتێك رازی بیت، به‌ڵكو ئه‌وه‌یه زۆرجار ناره‌زایه‌تی و ره‌خنه‌گرتن بكه‌یته پێوه‌ری پاراستنی ده‌ستكه‌وته‌كان، به‌غداد هه‌میشه به دوای ئیحتویای ئه‌م هه‌رێمه فیدراڵیه‌وه بووه، هه‌میشه ویستویه‌تی به پێدانی پشكی زیاده‌و پاره‌و ئیمتیاز حیزبی كورد ته‌ریك بكات له سیاسه‌ت و به‌رێوه‌بردنی عێراق.
ئه‌م جه‌نگه‌ی ئێستا درێژكراوه‌ی جه‌نگی ناسیۆنالیزمی عه‌ره‌بی و شۆڤێنیزمی به‌عسه به‌رانبه‌ر به كورد، جه‌نگه‌كه له بنه‌ره‌تدا هی كورده و پێویسته ببرێته‌وه تا شكۆی سیاسی كورد ئه‌وه‌نده ژێرپێ نه‌خرێت له‌لایه‌ن شیعه‌ی عێراقه‌وه، وه‌ك چۆن له‌لایه‌ن سوننه‌ی عێراقیه‌وه 80 ساڵ ژێرپێخرا.
خۆ پاڵاوتنه‌وه‌ی مالیكی بۆ ویلایه‌تی سێهه‌م ئه‌گه‌رێكی به‌هێزه پاش ئه‌وه‌ی له 30 نیسان كورسیه‌كانی وه‌ك خۆی مایه‌وه‌و زیادیشیكرد، ره‌نگه عه‌ره‌بیش پشتگیری بكه‌ن بۆ بردنه‌وه‌ی ئه‌م جه‌نگه، خودی مالیكیش حه‌زێكی مازۆشیانه‌ی هه‌یه بۆ ده‌سه‌ڵات و به ئاسانی ناروات، جه‌نگه‌كه له بنه‌ره‌تدا جه‌نگێكی گه‌وره‌ی سیاسیه له ناوچه‌كه‌داو ئێران وه‌ك به‌شێك له‌و جه‌نگه‌و ئه‌مریكاش وه‌ك به‌شه‌كه‌ی تر ده‌رده‌كه‌ون، ئێران كاتی خۆی ووتی دوژمنه‌كانی مالیكی دوژمنی منن، دوژمنه‌كانی به‌شار ئه‌سه‌دو نوری مالیكی وه‌ك دوژمنی ئێران وان، به كرده‌وه‌ش ئه‌مه سه‌لمێنراوه، ئه‌م ده‌ركه‌وته سیاسیه گوزارشتێكی قوڵه له جه‌نگه گه‌وره‌كه‌و گرنگه كورد وه‌ك براوه بێته ده‌ره‌وه‌و نه‌هێڵێت ته‌نانه‌ت ئه‌مریكاش وه‌ك ئه‌زمونێكی سیاسی و به‌رژه‌وه‌ندخوازانه‌ی خۆی لێی بروانێت كه له‌بردنه‌وه‌دا پشكدارو له دۆراندن ته‌ریك، وابزانم لێدوانی به‌رپرسی فه‌رمانگه‌ی په‌یوه‌ندیه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمیش به‌رانبه‌ر به ئه‌مریكا كه جۆرێك جیاوازی و توندی پێوه دیار بوو له‌سه‌ر نه‌وت، ده‌رهاوێشته‌ی ئه‌م هاوكێشه هه‌ستیاره‌یه" هه‌رێم خۆی ده‌زانێت چۆن مامه‌ڵه به نه‌وته‌وه بكات"
پرسی نه‌وتی هه‌رێم و هه‌نارده‌كردنی بۆ بازاره‌كانی ده‌ره‌وه، خه‌ریكه هه‌رێم به‌ره‌و لێواری شه‌ڕێكی مه‌ترسیدار ده‌بات، ئه‌م شه‌ڕه‌ش روو نه‌دات عێراق ده‌توانێت به پریشكه ده‌رونیه‌كه‌ی پێگه‌و سۆبێكتی هه‌رێم لاواز بكات، ئه‌گه‌رچی هه‌رێم به فرۆشتنی ئه‌و نه‌وته‌ش ناتوانێت ئابوریه‌كی به‌هێز بۆ كوردستان ده‌سته‌به‌ر بكات، له ئێستاوه مالیكی خه‌ریكی ته‌نینی ئه‌و سیاسه‌ته‌یه كه له ناوخۆدا كێشه بۆ سیاسه‌تی نه‌وت و ووزه دروست بكات، یه‌كێتی نیشتیمانی تا راده‌یه‌ك خستۆته خانه‌ی دژبه‌ری ئه‌و سیاسه‌ته نه‌وتیه‌ی هه‌رێم.
وه‌زاره‌تی نه‌وتی عێراق به ئاشكرا ئه‌م هه‌نارده‌كردنه به پێشێلكاری ده‌ستوری و یاسایی و ده‌ستبردن بۆ سامانی گشتی و رووتكردنه‌وه‌ی ووڵات ناوزه‌د ده‌كات، ده‌سه‌ڵاتدارانی هه‌رێمیش به پشتیوانی ده‌وڵه‌تی توركیا هه‌نارده‌كردنه‌كه به یاسایی ده‌زانن و وه‌زاره‌تی سامانه سروشتیه‌كانی هه‌رێمیش به توندی وه‌ڵامی به‌غدای دایه‌وه له‌سه‌ر ئه‌م پرسه و هه‌ره‌شه‌ی خۆی كرد، كه‌واته ئێران و توركیا له پشتی په‌رده‌وه له‌ناو ململانێ سیاسیه‌كه‌دان و هه‌ردو وڵات به نه‌یاری سه‌رسه‌ختی مافه كولتوری و زمانی و مێژووییه‌كانی كورد دێنه هه‌ژماركردن!
پرسیاره‌كه ئه‌وه‌یه ئه‌و هه‌موو نوێنه‌ره‌ی كورد له به‌غداد به ته‌نیشت ماڵه‌كه‌ی مالیكیه‌وه، ئه‌م چه‌ند ساڵه چیان كردوه بۆ دروستكردنی گوتارو دیسكۆرسێكی نه‌ته‌وه‌یی، چیان كردووه بۆ قه‌ناعه‌تپێكردنی وه‌زاره‌تی نه‌وتی عێراقی و ده‌وڵه‌تی یاساو خودی مالیكی سه‌باره‌ت به‌م كه‌یسه، كه نه‌یانتوانیوه وه‌ك دامه‌زراوه‌یه‌كی مه‌ده‌نی كوردی و متمانه‌پێكراوی تاكی ده‌نگده‌ری كوردی دوور له حیزب دیالۆگی ئه‌م بابه‌ته بكه‌ن و هه‌میشه ئه‌م نوێنه‌رانه شكسته‌كانیان خستۆته ملی پارته ده‌سه‌ڵاتداره‌كان و چالاكی و سه‌ركه‌وتنه بچوكه‌كانیش بۆخۆیان، كاتی ئه‌وه‌یه ئه‌و نوێنه‌ره پیرو به‌ساڵاچوانه‌ی هه‌ر فێری موجامه‌له‌ی عه‌ره‌بن له به‌غدا بیانهێننه‌وه‌و خه‌ڵكی به‌تواناو خاوه‌ن بریار بخه‌نه جێگایان، چیتر به بیانووی شاره‌زایی و خیبره‌و زمانزانیه‌وه ئه‌وه‌نده كورد به هه‌ڵه‌ی ستراتیجیدا نه‌به‌ن، ته‌نانه‌ت زۆرجار ئه‌و نوێنه‌رانه به خۆشنودیه‌كانیان، به پێشبینی و كورتبینه‌كانیان، به ئومێده زۆره‌كانیان بۆ شیعه‌ی سه‌رده‌ست و نوخبه‌ی سوننی راستیشیان له‌گه‌لی كوردو سه‌ركردایه‌تیه‌كه‌ی شاردۆته‌وه، راسته عه‌ره‌بی ئه‌زانن به‌ڵام سیاسه‌ت نا، تا ئه‌و ئاسته‌ی كورد ئێستا له به‌غداد هیچ كارتێكی فشاری نه‌ماوه بۆ به‌كارهێنان، ئه‌ندامێكی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێ له‌م پارته كوردیانه به منی ووت " مالیكی چه‌ند شه‌ری مانه‌وه‌ی خۆی ئه‌كات ئه‌و نوێنه‌را پیرانه‌شمان له‌به‌غداد، ئه‌وه‌نده شه‌ڕی مانه‌وه ئه‌كه‌ن، ته‌نانه‌ت ئاگادارین مالیكیش شه‌ڕ له‌سه‌ر مانه‌وه‌یان ده‌كات چونكه سودی باشی لێ بینیون، ئیتر وه‌زعی كورد چۆن باش ده‌بێت"
ئه‌و نوێنه‌رانه به ئاسانی ده‌یانتوانی له سه‌ره‌تادا سه‌ره‌داوه‌كانی هه‌نارده‌كردنی نه‌وتی قاچاغ له رێگه‌ی حكومه‌تی عێراقیه‌وه ئاشكرا بكه‌ن وه‌ك كارتی فشار، به‌تایبه‌تی مامه‌ڵه‌ی ناشه‌رعی مالیكی و تیمه‌كه‌ی كه به‌و هۆیه‌وه توانیان پێگه‌و پایه‌ی خۆیان قایم بكه‌ن و كۆنترۆڵی ته‌واوی جومگه هه‌ستیاره‌كانی ده‌وڵه‌ت بكه‌ن، له‌كه‌وانه‌دا وه‌ك چۆن حیزبی كوردیش چه‌ندین ساڵ ئه‌مه‌ی ئه‌نجامدا.
ده‌یانتوانی ئه‌و پرسیاره له وه‌زاره‌تی نه‌وتی عێراق بكه‌ن، ئه‌و نه‌وته‌ی كه به قاچاغ و له رێگه‌ی چه‌ند كه‌سایه‌تیه‌كی عێراقیه‌وه‌و له رێگه‌ی به‌نده‌ره‌كانه‌وه ده‌ینێرنه ده‌ره‌وه ئایا هه‌ر روتكردنه‌وه‌ی عێراق نیه ئایا كوری مالیكی و ده‌یان مافیاو به‌رپرس به‌هۆی چیه‌وه ئه‌و سه‌روه‌ت و سامانه‌یان كۆكرده‌وه، بۆ تا ئێستا نوێنه‌رێكی كورد له به‌غداد نه‌یتوانیوه ئه‌م پرسه تاوتوێ بكات و میدیای جیهانی لێ ئاگاداربكاته‌وه؟ ده‌سه‌ڵاتیان نه‌بوو یان حیزبه‌كان نه‌یانهێشت؟ مه‌ترسی هه‌ره‌شه‌ی مالیكیان له‌سه‌ربوو یان له ئیمتیازو پۆسته‌كانیان ترسان؟ ئایا پێویست به‌وه ناكات له‌م ئه‌دائه لاوازه‌ی ئه‌و نوێنه‌رانه بپرسینه‌وه.
ئه‌ندامێكی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی به‌غداد" بكر ێدیق" له‌م باره‌یه‌وه ده‌ڵێت" به‌شێكی سه‌ره‌كی گرفته‌كه خودی سه‌ركردایه‌تی كورده نه‌ك نوێنه‌ره‌كان كه چاوپۆشیان له مالیكی كردووه له رابردوو مالیكیش چاوپۆشی له هه‌ندێ هه‌ڵه‌و كه‌مو كوری كورد كردووه، وه تا ئێست كورد ده‌سته‌یه‌كی نه‌زاهه‌ی نیشتیمانی خۆی نیه بۆ لێپرسینه‌وه‌و ره‌قابه له به‌غداد، ئیشی نه‌كردووه وه‌كو پێویست و ره‌قیب نه‌بووه"
له‌كاتێكدا ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌ی گشتی عێراقی و ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌ی په‌رله‌مانی و ده‌سته‌ی نه‌زاهه‌ی كوتله‌ی سه‌دری زۆر فایلی گه‌نده‌ڵی مالیكی و تیمه‌كه‌یان لایه، وه زۆر به‌رپرس و وه‌زیریشیان دادگایی كردووه به‌ڵام نه‌گه‌شتۆته په‌لاماردانی قاچی مالیكی، ره‌نگه به‌شێكی ئه‌و كه‌مته‌رخه‌میه‌ی كورد بۆ ئه‌وه‌ش بگه‌رێته‌وه كه كورد شه‌ریكێكی ته‌واوی مالیكی بووه له رابردو، به‌ڵام هه‌ر ده‌بوو ئه‌و نوێنه‌رانه بایی ئه‌وه‌نده به‌ڵگه‌و داتایان كۆبكردایه‌ته‌وه له‌سه‌ر مالیكی تا له ئێستادا وه‌ك كارتی فشار به‌كاریان بهێنایه‌و ئه‌وه‌نده ده‌م به هه‌ره‌شه نه‌بوایه به‌رانبه‌ر به هه‌رێمی كوردستان.
ئه‌بێت بوترێت كورد به گشتی له‌م گه‌مه‌یه تێناگات چونكه بیری سیاسی كوردی زیاتر وه‌ستاوه له‌سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندیه ته‌سكه‌كان نه‌ك نه‌ته‌وه‌ییه باڵاكان، ئه‌وه‌نده‌ی بیری ناوچه‌یی هه‌یه ئه‌وه‌نده بیری ئایدۆلۆژی و ستراتیژی نیه، به یه‌ك سیاسه‌ت كاری كردوه ئه‌ویش سیاسه‌تی به‌ده‌ستهێنانی ده‌ستكه‌وتی كاتی و بچوكه، گوتاری سۆزداریانه زاڵ بووه به‌سه‌ر كۆی گوتاره‌كانی دیكه‌دا، كورد ئیشی له‌سه‌ر گوتاری ده‌ره‌كی و نه‌وت كرد، ده‌ره‌وه وه‌ك ئه‌مریكا كه هه‌فته‌ی پێشوو هه‌ڵوێستێكی نه‌گه‌تیڤی پیشانداین، نه‌وتیش نه‌یتوانیوه تا ئێستا ئارامی به ماڵی كوردی ببه‌خشێت، مالیكیش ته‌ركیزی خسته سه‌ر گوتاری ناوخۆیی و بینیمان چۆن مۆنۆپۆڵی كایه‌كانی كردو ئه‌مجاره‌ش 30/4/2014 توانی ئه‌و هه‌موو متمانه‌یه به‌ده‌ست بهێنێته‌وه، ته‌نانه‌ت خه‌ریكه كار بۆ تێكدان و په‌رتكردنی هێزه كوردیه‌كانیش ئه‌كات.
ده‌یان كورد به ته‌زكیه‌ی یه‌كێتی و پارتی له باڵوێزخانه‌كانی ده‌ره‌وه دامه‌زران، پۆستیان وه‌رگرت له به‌غداد، ده‌یان نوێنه‌ری نارده به‌غداد، كه‌چی نه‌یانتوانی كارێك بكه‌ن بۆ گه‌لی كورد كه ستراتیژی و نه‌ته‌وه‌یی بێت، هه‌رێم نه‌وتی ده‌رهێناو فرۆشتی و هه‌نارده‌ی كرد بۆ بازاره‌كانی توركیا به شێوه‌یه‌كی هه‌رزان، لێ هیچی بۆ به هێزكردنی بنه‌ماكانی ده‌وڵه‌تداری كوردی و گره‌نتی مافه نه‌ته‌وه‌ییه‌كان نه‌كرد، هیچی بۆ زه‌مانه‌تی ده‌ستووری و زه‌مانه‌تی موچه‌و قه‌یرانی دارایی نه‌كرد وه‌ك ئه‌وه‌ی ئێستا، سه‌رباری هه‌موو ئه‌وانه ئه‌م جه‌نگه ئه‌بێت به‌رێته‌وه‌و شكست نه‌خوات، ده‌سه‌ڵاتی كوردی وایزانی ئه‌توانێت به پێدانی ئه‌رزه‌و ئیمتیاز به ئال و به‌یتی مالیكی و شیعه‌كانی عێراق و موجامه‌له‌ی هه‌ندێ له سوننه‌كان و سیاسه‌تی رازیكردن و بێده‌نگكردن بگرێته‌به‌ر، به‌ڵام وا ده‌رنه‌چوو، وایزانی نوری مالیكی په‌روباڵ ده‌كات وه‌ك وه‌زیره خۆماڵیه‌كانی خۆمان، كه‌چی مالیكی سرك و رادیكاڵتر وه‌ڵامی كوردی دایه‌وه، وه‌ك رۆژنامه‌نوسه ئه‌مریكیه‌كه وووتی"به‌هێزی مالیكی له‌وه‌دایه هیچ هه‌نگاوێكی نه‌هاوێشتووه لێی پاشگه‌ز بێته‌وه"
مالیكی كاره‌كته‌ری ناو به‌رژه‌وه‌ندیه گه‌وره‌كان و كوڕی ناو مه‌زهه‌ب و جیهانبینی تازه‌یه بۆ عێراقیه‌كان و خۆی كردۆته ئومێد بۆیان، ئه‌مریكاو عێراقیه‌كانیش له‌م جۆره پیاوه ئاسنینه‌یان ئه‌وێت كه كورد بگریه‌نێت و پرسه بخاته ماڵیان نه‌ك به‌ده‌میانه‌وه پێبكه‌نێت و ئومێد بچێنێت بۆیان. مالیكی وه‌ك كه‌سایه‌تیه‌كی به‌هێزی مه‌زهه‌بی له روی سایكۆلۆژی و سۆسیۆلۆژیه‌وه توانی باش دیدگای حوكمرانی كوردی بخوێنێته‌وه، كاتی خۆی ئه‌فسه‌رێكی ئه‌نفالچی كرد به گژ كوردو كه‌ركوكیه‌كاندا كه پێچه‌وانه‌ی ده‌ستور بوو، بودجه‌ی تێپه‌راند به‌پێچه‌وانه‌ی ده‌ستوور، 140 جێبه‌جێ نه‌كرا له‌كاتی خۆی، ئه‌م نوێنه‌رانه‌مان هیچیان نه‌وت، مالیكی خۆی سه‌رۆكی هێزه چه‌كداره‌كانه ئه‌مه راسته‌و به‌پێی ماده‌ی 75ی ده‌ستور جێگیر كراوه "رئیس مجلس الوزرا و هو المسۆول التنفیژی المباشر عن السیاسه العامه للدوله، والقائد العام للقوات المسلحه" به‌ڵام له برگه‌ی پێنج- ماده‌ی 77 ی موماره‌سه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌كانی سه‌رۆك وه‌زیراندا ده‌ڵێ ئه‌بێت به بریارو ته‌وسیه‌ی په‌رله‌مان قائیدی فیرقه دابنرێت "خامساً / التوێیه إلی مجلس النواب، بالموافقه علی تعیین وكلا و الوزارات والسفرا و واێحاب الدرجات الخاێه، ورئیس اركان الجیش ومعاونیه، ومن هم بمنێب قائد فرقه فما فوق. . . "
به‌ڵام مالیكی ده‌ستكاری سوپای كرد، فیرقه‌ی دانا، ئاڵوگۆری عه‌سكه‌ری ئه‌نجامدا، هه‌ره‌شه‌ی كرد، بودجه‌ی هه‌رێم و موچه‌ی فه‌رمانبه‌رانی بری، ئه‌و هه‌موو نوێنه‌ره‌شمان هه‌بوو له به‌غدا، نه‌مانبینی ناره‌زایه‌تیه‌كی گه‌وره‌ی په‌رله‌مانی و عێیانێكی مه‌ده‌نی لێ بكه‌وێته‌وه، مالیكی چه‌ندین ساڵه ئه‌و هه‌موو گۆرانكاریه ئه‌كات و كورد بێده‌نگه و په‌رله‌مانیش قسه ناكات بێگومان ئه‌م سه‌ره‌نجامه مه‌ترسیداره دروست ئه‌كات، به‌داخه‌وه تا ئێستاش كورد تیمێكی یاسایی و ده‌ستورناس و ئه‌كادیمی باڵای نه‌ته‌وه‌یی نیه كار بۆ ئه‌و ورده‌كاریانه بكات، ئه‌وانه‌ی كوردن و له به‌غدادن به ته‌نیشت ماڵه‌كه‌ی مالیكیه‌وه به‌داخه‌وه ته‌نها بیریان لای پۆست و ئیمتیازه‌كانیانه.