ناحه‌زی كۆبانی بێ، هه‌ڤاڵی هه‌ولێر نابێ ... به‌دران ئه‌حمه‌د حه‌بیب

پێشی سێ ساڵ و ده‌ مانگ راپه‌ڕین له‌ سووریه‌ ده‌ستی پێ كرد. ئه‌و راپه‌ڕینه‌، سه‌ره‌تا له‌ شارۆكه‌ی ده‌رعاوه‌، كه‌ ده‌كه‌وێته‌ ئه‌وپه‌ڕی باشوور و له‌ پێناوی خۆڕاپسكاندن له‌ كۆیله‌تیی رێژیمی به‌عس و داهێنانی سیسته‌مێكی سه‌رده‌مییانه‌دا، ده‌ستی پێ كرد. بزاوی ئیخوان وه‌ك چۆن راپه‌ڕینی گه‌لانی عه‌ره‌بی له‌ وڵاته‌یلی میسر و تونسدا راڕفاند، ئه‌و هه‌له‌یان له‌ سووریه‌شدا قۆسته‌وه‌. ئه‌وه‌ی كێشه‌كه‌ی ئاڵۆزتر كرد، ره‌جه‌ب ئه‌ردۆغان بوو، كه‌ له‌وپه‌ڕی باكوره‌وه‌ خۆی تێكه‌ڵ كرد. بوو به‌ خاوه‌نی راپه‌ڕینه‌كه‌ و تا ئێسته‌، هه‌موو كۆوه‌بوونێكی به‌رهه‌ڵستیی سووریه‌ له‌ ئه‌سته‌نبووڵ و له‌ بن لووتی ویدا دێته‌ به‌ستن. دواكه‌وتنی جڤاكی ناوده‌وڵه‌تیش له‌ به‌هاناوه‌چوونی گه‌لی سووریه‌ و ده‌رهێنانی له‌و باره‌ی به‌رده‌وام به‌ره‌و به‌بندانه‌وه‌ ده‌چێ، به‌جێ هێڵانی راپه‌ڕینه‌كه‌شی له‌ پشتیوانییه‌كی رژدانه‌، به‌رهه‌ڵستییه‌كه‌ی زیاتر كرد به‌ ئه‌ڵقه‌ له‌گوێی تورك.

چۆڵیی گۆڕه‌پانه‌كه‌ له‌ ئه‌كته‌ری ناوده‌وڵه‌تی، شاڕێیه‌كی بۆ ئه‌ردۆغان كردووه‌ پێیدا هه‌ڵبكشێ به‌ره‌و فاشیزمی ئیسلامی، كه‌ ئه‌مه‌ ئامانجی سه‌ره‌كیی ئیخوانی موسلیمینه‌. ئه‌وان له‌ میسر و تونس، به‌ره‌وڕووی گه‌لێكی به‌هێز بوونه‌وه‌ و نه‌گه‌یین به‌و ئامانجه‌ نامرۆڤییانه‌یه‌. له‌و دوو وڵاته‌دا لووتیان شكا، به‌ڵام له‌ سووریه‌ سه‌باره‌ت به‌ هاوسێیه‌تیی جوگرافیه‌وه‌، ئه‌ردۆغان بووه‌ شاسواری گۆڕه‌پانه‌كه‌. ئه‌و خۆی مه‌رج سه‌پێن و خۆی یاریكه‌ره‌ تێیدا. رۆئاواش ده‌سته‌وه‌ستانه‌ له‌ دانی بڕیارێكی بنه‌بڕ له‌وه‌ی رێژیمی به‌شار بهێڵێته‌وه‌ یان نا؟ پشت به‌ كۆماری ئیسلامی ببه‌ستێ له‌ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی داعش یان هه‌ر به‌ ته‌مای ئه‌ردۆغانه‌وه‌ دانیشێ؟

سه‌رهه‌ڵدانی نازیزمی ئه‌ڵمان و فاشیزمی ئیتاڵیه‌ له‌ نێوانی هه‌ردوو شه‌ڕی گه‌وره‌ی دنیادا، هۆیه‌كه‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ گێلبوونه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تی له‌و ساڵانه‌دا. هه‌موو كاره‌ساتێك له‌ ژیانی ئێمه‌دا چ وه‌ك تاكه‌ مرۆڤ یان وه‌ك كۆمه‌ڵگه‌، كه‌ روو ده‌ده‌ن ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌ بۆ گێلبوونه‌وه‌ و ساده‌كاریمان. چوار ساڵی رابردوو له‌ گێلبوونه‌وه‌ی ناوده‌وڵه‌تی، به‌س بوو بۆ ئه‌وه‌ی ره‌جه‌ب ئه‌ردۆغان ئه‌وه‌ی بیه‌وێ بیچێنێ و بشیهێنێته‌ به‌رهه‌م. له‌م رۆژانه‌ ئه‌مه‌ریكه‌ له‌ پله‌یه‌كی دیپلۆماسیی به‌رزدا، ئه‌وی به‌رپرسیار كرد له‌ سه‌رهه‌ڵدانی داعش. هه‌روه‌ها گه‌لێك به‌ڵگه‌ی گرینگ هاتنه‌ ده‌ست بۆ نموونه‌ ئه‌و چه‌كه‌ی داعش به‌كاری ده‌هێنێ ده‌ستكردی توركیه‌یه‌، راهێنان و مه‌شقی ئه‌و هۆنینه‌وه‌یه‌ له‌وێ دێنه‌ كردن، سیناریۆ گاڵته‌جاڕییه‌كه‌ی به‌ردانی چه‌ند كارمه‌ندێكی دیپلۆماتیكی تورك له‌ لای داعش له‌ به‌رامبه‌ر دووسه‌ت داعشكاردا، پێوه‌ندیی ژێر به‌ژێرییانه‌ی ئه‌ردۆغانی له‌گه‌ڵ ئه‌و هۆنینه‌وه‌یه‌دا خسته‌ روو. به‌ كورتی داعش بازووی ئه‌ردۆغانه‌ له‌ خه‌باتی هه‌ڵكشان به‌ره‌و فاشیزمدا. به‌كاری ده‌هێنێ بۆ لابردنی هه‌موو كۆسپێكی سه‌ر رێگه‌. گه‌وره‌ترین كۆسپیش خه‌باتی كوردی رۆئاوایه‌ له‌ ژێر رابه‌رایه‌تیی پارتی كرێكاراندا. لێره‌دا بێ ئاكاریی ئه‌ردۆغان ته‌نیا ئه‌وه‌ نییه‌ ده‌ڵێ: "ئه‌وانه‌ی به‌رگری له‌ كۆبانی ده‌كه‌ن جیاوازییه‌كیان نییه‌ له‌گه‌ڵ داعش"، بگره‌ ئه‌و داعش به‌كار ده‌هێنێ بۆ له‌ناوبردنی خه‌باتی نیشتمانیی كورد. واته‌ یه‌كسانیش نین، داعش خۆشه‌ویست و كورد دوژمنه‌كه‌یه‌تی. ئه‌مه‌ ئه‌و بێ ئاكارییه‌یه‌ خۆی نایشارێته‌وه‌ له‌ دنیا.

ئه‌و كابرایه‌، كۆسپی سه‌ر رێگه‌ی خۆی له‌ به‌ره‌و فاشیزم هه‌ڵكشاندا، بزاوی كوردی سووریه‌ و رێژیمی به‌شار ئه‌سه‌د ده‌بینێ. ده‌شیه‌وێ كۆمه‌ڵگه‌ی ناوده‌وڵه‌تی بگێلێنێ تا ددانی بۆ پێدا بنێن، كه‌ ئه‌وه‌ راسته‌ و پشتیوانیی بكه‌ن. هیچیشی پێ ناوێ، دوای ئه‌نگاوتنی ئه‌و دوو نیشانه‌یه‌، ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سه‌ر كوردی عێراق، كه‌ ماوه‌یه‌كی باشه‌ گێلاندوونی. ئامانجی سه‌ره‌كیی ئه‌و فه‌وتاندنی بزاوی كوردی سووریه‌ و عێراقه‌، به‌ڵام جیایی زۆره‌ له‌ نێوان فه‌وتانی (به‌رخۆدانی) له‌گه‌ڵ فه‌وتانی (بێ خودانی) دا. ئه‌وان له‌ به‌رخۆداندا له‌ناو بچن و ئێمه‌ له‌ بێ خودانیدا.

بۆ كوردی عێراق، وا باش بوو چه‌ندان ساڵه‌ خۆی له‌و ململانه‌یه‌ی سه‌ر گۆڕه‌پانی رۆهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا به‌ دوور بگرێ. ئه‌و ململانه‌یه‌ی له‌م ناوچه‌یه‌دا ده‌گه‌ڕێ، زلهێزی نێره‌وس به‌ڕێوه‌ی ده‌به‌ن. كورد به‌سته‌زمانێكی مێیه‌. مێ بكه‌وێته‌ ناو ململانه‌ی زلهێزه‌یلی نێره‌وه‌، خۆت ده‌زانی چیی به‌سه‌ر دێ. به‌ڵام دوای ده‌ستچوونی ئه‌و هه‌موو هه‌ل و لواوییه‌ش، نه‌چووه‌ بچێ، كورد ده‌توانێ بكه‌وێته‌ لایه‌كی ململانێیه‌كه‌وه‌ و ئه‌وه‌یان هه‌ڵبژێرێ، كه‌ زیاتر هی پشت پێ به‌ستنه‌. منداڵۆكه‌یه‌كیش ده‌زانێ ئه‌ردۆغان هه‌ڤاڵ نییه‌. به‌لای وییه‌وه‌ خه‌بات بۆ مافی كوردایه‌تی جیا نییه‌ له‌ كاری تیرۆرایه‌تی.

ئه‌م رۆژانه‌، شه‌نده‌ی كوردی ده‌چێته‌وه‌ به‌غدا. پێك هاتن له‌وێ و بچڕینه‌وه‌ی كه‌مترین ماف باشتره‌ له‌م باری مان و نه‌مانه‌ی ئێسته‌. تكایه‌ با له‌گه‌ڵ به‌غدادا بین. له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بژین و له‌گه‌ڵ ئه‌واندا بمرین شانازییانه‌تره‌ له‌و گاڵته‌ و گه‌مه‌یه‌ی ئه‌ردۆغان پێمانی ده‌كا. بۆ دڵنیاییشت، به‌غدا دواجار هه‌ر ده‌یباته‌وه‌، كه‌ كێوێكی وه‌ك ئێرانی له‌ پشته‌. ئێمه‌ش پشتمان هه‌ڵدێری توركه‌. شه‌ڕ له‌ رۆهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاستدا، وا له‌ نووكیدایه‌ وه‌ك ئه‌مه‌ریكه‌ ده‌ڵێ. كورد له‌ ئێسته‌وه‌ خۆی یه‌كلایی بكاته‌وه‌ باشتره‌ له‌وه‌ی زیاتر زه‌ره‌ر بكا. به‌رگه‌ی كاره‌ساتێكی تری وه‌ك شنگال ناگرین، بۆ نموونه‌ له‌ده‌ستچوونی كه‌ركووك. با بچینه‌وه‌ بۆ به‌غدا نه‌ك ته‌نیا بۆ مووچه‌ و بودجه‌ بگره‌ بۆ یه‌كلاكردنه‌وه‌ی خۆمان له‌م شه‌ڕه‌دا. له‌ منی وه‌رگرن و له‌بیریشتان نه‌چێته‌وه‌، ئه‌ردۆغان ته‌نیا مایه‌ی ماڵوێرانییه‌. ئه‌وه‌ی ناحه‌زی كۆبانی بێ، هه‌ڤاڵی هه‌ولێریش نابێ.

 

ئه‌و بابه‌تانه‌ی له‌ کوردستان نێت دا بڵاوده‌کرێنه‌وه‌، بیروبۆچوونی خاوه‌نه‌کانیانه‌، کوردستان نێت لێی به‌رپرسیار نییه‌.

 

Related Articles